Thông qua công tác kiểm sát xét xử phúc thẩm vụ án hành chính về “Khởi kiện quyết định hành chính trong lĩnh vực đất đai”, giữa người khởi kiện là bà Trần Thị Mát và người bị kiện là UBND huyện Đất Đỏ, bị Tòa cấp phúc thẩm hủy một phần bản án và giao cho Tòa án cấp sơ thẩm giải quyết lại theo quy định. Phòng 10 (12) - Viện KSND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thông báo để Viện kiểm sát nhân dân các huyện, thành phố tham khảo, rút kinh nghiệm như sau:
1. Nội dung vụ án:
Ngày 08/01/2010, UBND huyện Đất Đỏ ban hành Quyết định số: 109/QĐ-UBND, về thu hồi 8.582m2 đất của ông Nguyễn Văn Trang tại xã Phước Hải và Quyết định số: 114/QĐ-UBND, về thu hồi 16.050m2 đất (đất đang tranh chấp giữa ông Trang và bà Trần Thị Mát) để giao cho Công ty Cổ phần Hương Sen đầu tư xây dựng dự án khu sân Golf và dịch vụ Hương Sen.
Ngày 26/01/2010, UBND huyện Đất Đỏ ban hành Quyết định số: 309/QĐ-UBND và Quyết định số: 310/QĐ-UBND, về phê duyệt kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với diện tích đất thu hồi nêu trên. Ngày 22/6/2010, UBND huyện Đất Đỏ tiếp tục ban hành Quyết định số: 1782 và 1783/QĐ-UBND, về phê duyệt kinh phí bồi thường bổ sung cho ông Trang.
Ngày 16/9/2013, UBND huyện Đất Đỏ ban hành Quyết định số: 2909/QĐ-UBND, thu hồi, huỷ bỏ Quyết định số: 310/QĐ-UBND và ngày 10/01/2014, tiếp tục ban hành Quyết định số: 44 và 45/QĐ-UBND, về việc thu hồi, huỷ bỏ Quyết định số: 1782/QĐ-UBND, Quyết định số: 1783/QĐ-UBND.
Ngày 24/3/2014, bà Trần Thị Mát có đơn khởi kiện đối với Quyết định số: 2909/QĐ-UBND của UBND huyện Đất Đỏ và ngày 07/7/2014, ông Nguyễn Văn Trang có đơn khởi kiện Quyết định số: 2909/QĐ-UBND, Quyết định số: 309/QĐ-UBND, Quyết định số: 45/QĐ-UBND của UBND huyện Đất Đỏ.
Ngày 04/11/2014, Toà án nhân dân huyện Đất Đỏ ban hành quyết định nhập vụ án khởi kiện của ông Nguyễn Văn Trang và bà Trần Thị Mát. Trong quá trình giải quyết vụ án, ngày 05/5/2015 UBND huyện Đất Đỏ ban hành Quyết định số: 622 và 623/QĐ-UBND, về việc thu hồi, huỷ bỏ Quyết định số: 2909/QĐ-UBND, Quyết định số: 44/QĐ-UBND, Quyết định số: 45/QĐ-UBND, Quyết định số: 309/QĐ-UBND và Quyết định số: 310/QĐ-UBND.
Tuy nhiên, chỉ có ông Trang có đơn xin rút đơn khởi kiện, còn Mát không rút đơn khởi kiện, mà tiếp tục có đơn khởi kiện bổ sung đối với Quyết định số: 622 và 623/QĐ-UBND ngày 05/5/2015 của UBND huyện Đất Đỏ, nhưng Toà án nhân dân huyện Đất Đỏ đã trả lại đơn khởi kiện bổ sung của bà Mát.
Ngày 29/6/2015, Toà án nhân dân huyện Đất Đỏ đưa ra xét xử vụ án và tại Bản án hành chính sơ thẩm số: 01/2015/HCST đã quyết định: Đình chỉ một phần vụ án hành chính đối với yêu cầu khởi kiện của ông Nguyễn Văn Trang và bác toàn bộ yêu cầu khởi kiện của bà Trần Thị Mát.
Ngày 07/7/2015, bà Trần Thị Mát có đơn kháng cáo toàn bộ Bản án hành chính sơ thẩm nêu trên của Tòa án nhân dân huyện Đất Đỏ.
Sau khi xem xét hồ sơ vụ án, tại phiên tòa ngày 08/9/2019, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã đề nghị Toà án cấp phúc thẩm huỷ một phần Bản án sơ thẩm số: 01/2015/HCST ngày 29/6/2015 của Toà án nhân dân huyện Đât Đỏ để giải quyết lại theo quy định và được chấp nhận.
2. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm trong vụ án này
Trong quá trình giải quyết sơ thẩm vụ án, người bị kiện UBND huyện Đất Đỏ đã ban hành Quyết định số: 622/QĐ-UBND và 623/QĐ-UBND để thu hồi, hủy bỏ các quyết định bị khởi kiện trước đó: Quyết định số: 2909/QĐ-UBND, Quyết định số: 44/QĐ-UBND, Quyết định số: 45/QĐ-UBND, Quyết định số: 309/QĐ-UBND và Quyết định số: 310/QĐ. Tuy nhiên, chỉ có ông Trang rút đơn khởi kiện, còn bà Mát không rút đơn khởi kiện mà tiếp tục có đơn khởi kiện bổ sung đối với Quyết định số: 622 và 623/QĐ-UBND. Theo quy định tại khoản 2, Điều 50, khoản 3, Điều 51, Luật TTHC và khoản 2, Điều 10, Nghị quyết số: 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, thì Toà án vẫn phải xem xét giải quyết cả hai quyết định này; việc Tòa án nhân dân huyện Đất Đỏ trả lại đơn khởi kiện bổ sung là không đúng quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng đến quyền lợi ích hợp pháp của bà Mát.
Vụ án này được Phòng 10 chọn làm phiên tòa rút kinh nghiệm và do đồng chí Vũ Thị Thoa – Kiểm sát viên thực hiện kiểm sát việc giải quyết vụ án. Tại phiên tòa phúc thẩm Kiểm sát viên đã đặt ra nhiều câu hỏi đối với người khởi kiện và người bị kiện như: Căn cứ khởi kiện của người khởi kiện; việc khởi kiện bổ sung; thẩm quyền, trình tự, thủ tục để ban hành quyết định hành chính; lý do người bị kiện ban hành quyết định thu hồi, hủy bỏ các quyết định hành chính bị kiện…, nhằm bảo vệ quan điểm của Kiểm sát viên về hướng giải quyết vụ án theo đúng quy định của pháp luật. Sau phần hỏi và tranh luận, Kiểm sát viên đã phát biểu ý kiến của Viện kiểm sát về việc tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết vụ án hành chính ở giai đoạn phúc thẩm và trình bày quan điểm, đường lối giải quyết đối với những nội dung đương sự kháng cáo.
Sau khi kết thúc phiên tòa, Phòng 10 đã tổ chức họp rút kinh nghiệm với tinh thần thẳng thắn, nghiêm túc, trên tinh thần xây dựng. Phiên tòa rút kinh nghiệm là dịp để mỗi cán bộ, Kiểm sát viên trong phòng tích lũy kinh nghiệm về phương pháp; kỹ năng nghiên cứu hồ sơ, xác định những vấn đề cần phải làm rõ trong vụ án; chuẩn bị đề cương tham gia xét hỏi tại phiên tòa; dự định các tình huống diễn biến tại phiên tòa để xây dựng bản phát biểu của Kiểm sát viên phù hợp với nội dung của vụ án và các chứng cứ được công khai tại phiên tòa để có hướng giải quyết vụ án, giải quyết nội dung kháng cáo của đương sự theo đúng quy định của pháp luật. Phiên tòa rút kinh nghiệm là cách thức học tập nghiệp vụ có hiệu quả cao, nhất là đối với các cán bộ, kiểm sát viên trẻ./.
Nguyễn Văn Sơn – Phòng 10
