Thông qua công tác kiểm sát giải quyết vụ án dân sự “Tranh chấp đòi lại tài sản là quyền sử dụng đất; hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” của TAND huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu tại Bản án số 60/2023/DS-ST ngày 15/9/2023, VKSND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu thấy Tòa án cấp sơ thẩm có vi phạm thủ tục tố tụng và giải quyết chưa hết yêu cầu của đương sự cần thông báo để rút kinh nghiệm chung nhằm nâng cao hiệu quả công tác kiểm sát trong lĩnh vực dân sự.
I.Nội dung vụ án.
-Nguyên đơn trình bày:
Vào ngày 21/7/2010, bà Nguyễn Thị P. có nhận chuyển nhượng quyền sử dụng của ông Hồ Văn M. (qua hợp đồng ủy quyền giữa bà Lương Thị S. và ông Hồ Văn M. số công chứng 126, quyển số 01 TP/CC-SCC/HĐCN ngày 17/6/2010) đối với thửa đất số 180 tờ bản đồ số 03 diện tích 1.112m2 có 400m2 đất thổ cư, còn lại là đất nông nghiệp tọa lạc tại xã An Ngãi, huyện Long Điền, số tiền nhận chuyển nhượng là 400.000.000 đồng (bốn trăm triệu đồng), hợp đồng chuyển nhượng được ký tại Văn phòng Công chứng số 2 tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu số công chứng 1243, quyển số 01 TP/CC-SCC/HĐGD ngày 21/7/2010, bà P. đã giao đủ tiền cho ông M. và ông M. giao bản chính Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất để bà P. thực hiện thủ tục sang tên theo quy định. Ngày 04/01/2011 bà P. nộp hồ sơ chuyển nhượng tại Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai huyện Long Điền để thực hiện việc sang tên, bà P. đã thực hiện đóng thuế đầy đủ theo quy định và được hẹn ngày 19/01/2011. Tuy nhiên, ông Đạt có đơn ngăn chặn nên bà P. chưa nhận được Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Tại thời điểm nhận chuyển nhượng, bà P. có vào xem đất và biết có 01 căn nhà trên đất của bà Lương Thị S., ông M. nói với bà P. là cho bà bác ở nhờ, sau khi sang tên xong thì họ sẽ dọn đi. Sau đó bà P. có nhu cầu sử dụng đất thì con bà S. là ông Phạm Văn Đạt không đồng ý giao trả.
Nguyên đơn khởi kiện yêu cầu gia đình ông Đạt di dời tài sản trả lại thửa đất số 180 tờ bản đồ số 03 diện tích 1.112m2 cho nguyên đơn.
-Người đại diện theo ủy quyền của bị đơn ông Phạm Văn Đạt là ông Nguyễn Văn Sài trình bày:
Ông Đạt là con ruột của bà Lương Thị S., ngoài ông Đạt ra bà S. không còn người con nào khác. Bà S. đã chết vào ngày 12/10/2010.Thửa đất số 104 (cũ 180) tờ bản đồ số 21 (cũ 3) xã An Ngãi, huyện Long Điền là tài sản của bà S. đã được UBND huyện Long Điền cấp giấy chứng nhận QSD đất với diện tích 1.112m2. Năm 2010, do cần tiền chữa bệnh cho con nên ông Đạt có xin bà S. cho bán 01 phần đất có diện tích ngang 15m, dài 27m. Ngày 06/7/2010 ông Đạt thỏa thuận với ông M. diện tích đất nêu trên bán với giá 160.000.000đồng, ông M. đặt cọc trước cho ông Đạt 20.000.000đồng (đưa tại quán cà phê), sau đó đến 49 ngày của bà S. thì bà Nguyệt là chị ruột của ông M. đưa thêm 10.000.000 đồng tiền cọc, tổng cộng là 30.000.000 đồng. Ông M. hứa số tiền còn lại khi nào công chứng xong sẽ trả, nhưng đến nay ông Đạt chưa nhận thêm bất kỳ khoản tiền nào khác. Bản chính giấy chứng nhận QSD đất đã giao cho bà Nguyệt để làm thủ tục tách thửa. Hiện nay trên đất có 03 căn nhà cấp 4, gồm: Ông Đạt 01 căn; 02 người con ông Đạt (bà M. và bà Tâm) mỗi người 01 căn và 01 ngôi mộ của cha ông Đạt. Nay, ông Đạt không đồng ý với yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn, ông Đạt có yêu cầu phản tố như sau:
+ Yêu cầu Tòa án tuyên vô hiệu đối với Hợp đồng ủy quyền số 126, quyển số 01/TP/CC-SCC/HĐGD giữa bà Lương Thị S. và ông Hồ Văn M. ngày 17/6/2010 tại Văn phòng công chứng Lam Sơn, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Do có sự lừa dối và việc ký hợp đồng không đảm bảo theo quy định của pháp luật.
+ Yêu cầu tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 1234, quyển số 01/TP/CC-SCC/HĐGD ngày 21/7/2010 do Phòng công chứng số 2 tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu chứng thực, giữa bà Lương Thị S.- Người đại diện theo ủy quyền và ông Hồ Văn M. với bà Nguyễn Thị P. đối với thửa đất số 180 tờ bản đồ số 03 (nay là thửa đất số 104 tờ bản đồ số 21) tọa lạc tại xã An Ngãi, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, có diện tích 1,112m2.
II. Quá trình giải quyết vụ án:
2.1. Bản án số 60/2023/DS-ST ngày 15/9/2023 của Toà án nhân dân huyện Long Điền tuyên xử:
1. Chấp nhận một phần yêu cầu khởi kiện của bà Nguyễn Thị P. đối với ông Phạm Văn Đạt về việc “Tranh chấp đòi lại tài sản là quyền sử dụng đất”
2. Không chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Phạm Văn Đạt về việc yêu cầu Tòa án tuyên vô hiệu đối với Hợp đồng ủy quyền số 126, quyển số 01/TP/CC-SCC/HĐGD giữa bà Lương Thị S. và ông Hồ Văn M. ngày 17/6/2010 tại Văn phòng công chứng Lam Sơn, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu. Do có sự lừa dối và việc ký hợp đồng không đảm bảo theo quy định của pháp luật và Yêu cầu tuyên hủy hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất số 1234, quyển số 01/TP/CC-SCC/HĐGD ngày 21/7/2010 do Phòng công chứng số 2 tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu chứng thực, giữa bà Lương Thị S.- Người đại diện theo ủy quyền và ông Hồ Văn M. với bà Nguyễn Thị P. đối với thửa đất số 180 tờ bản đồ số 03 (nay là thửa đất số 104 tờ bản đồ số 21) tọa lạc tại xã An Ngãi, huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu, có diện tích 1,112m2.
3. Ông Phạm Văn Đạt có nghĩa vụ giao cho bà Nguyễn Thị P. số tiền 2.025.000.000đồng (hai tỷ không trăm hai mươi lăm triệu đồng)…”
…
2.2. Bản án Phúc thẩm 226/2024/DS-PT ngày 26/9/2024 của Tòa án nhân dân Tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu tuyên xử:
“1. Hủy bản án dân sự sơ thẩm số 60/2023/DS -ST ngày 15/9/2023 của Tòa án nhân dân huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu xét xử vụ án “Tranh chấp đòi lại tài sản là quyền sử dụng đất; Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” giữa nguyên đơn bà Nguyễn Thị P. với bị đơn là ông Phạm Văn Đạt.
Chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án nhân dân huyện Long Điền, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm.…”
III. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm.
3.1.Vi phạm về Tố tụng.
Tòa án cấp sơ thẩm đã thụ lý yêu cầu phản tố của ông Đạt nhưng không thực hiện thủ tục hòa giải đối với yêu cầu phản tố này của ông Đạt mà đưa vụ án ra xét xử là không đảm bảo.
3.2. Cấp sơ thẩm chưa giải quyết hết yêu cầu của đương sự; chưa xem xét đánh giá hết chứng cứ.
Bản án sơ thẩm tuyên không chấp nhận yêu cầu phản tố của ông Đạt về việc yêu cầu tuyên vô hiệu đối với Hợp đồng ủy quyền giữa bà Lương Thị S. và ông Hồ Văn M. ngày 17/6/2010 do có sự lừa dối và không đảm bảo theo quy định của pháp luật và yêu cầu tuyên hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 21/7/2010 giữa bà S., người đại diện ủy quyền là ông M. với bà P. đối với thửa đất 180, tờ bản đồ 03 ( nay là thửa đất số 104, tờ bản đồ số 21) xã An Ngãi, huyện Long Điền diện tích 1.112m2 . Bản án sơ thẩm tuyên ông Đạt có nghĩa vụ giao cho bà P. 2.025.000.000 đồng giá trị đất 15m ngang x 27m dài = 405m2 thửa 180 tờ bản đồ 03. Bản án sơ thẩm chưa giải quyết yêu cầu của bà P. đối với phần diện tích đất còn lại là 707 m2 trong tổng diện tích 1.112m2 thửa đất 180, tờ bản đồ 03 mà bà P. yêu cầu trả lại. Mặc khác, cần xem xét giải quyết về giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa ông Đạt với ông M.; giữa ông M. với bà P. có liên quan đến quyền sử dụng đất tranh chấp trong vụ án. Như vậy, Tòa án sơ thẩm chưa thực hiện đầy đủ trình tự thủ tục tố tụng, không giải quyết hết yêu cầu của đương sự và xem xét đánh giá chưa hết chứng cứ dẫn đến giải quyết vụ án không toàn diện, triệt để làm ảnh hưởng đến quyền lợi của đương sự .
Tin, bài: Nguyễn Thị Thanh Thủy- Phòng 9
