Trong tháng 05/2019, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ đã ban hành 02 kiến nghị đối với các cơ quan tiến hành tố tụng cùng cấp tại địa phương, trong đó lĩnh vực Hình sự ban hành 01 kiến nghị đối với Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thị xã Phú Mỹ và 01 kiến nghị trong lĩnh vực Dân sự, Hôn nhân gia đình, Lao động, Kinh doanh thương mại và Hành chính đối với Tòa án nhân dân thị xã Phú Mỹ.
Theo đó, đối với Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ đã ban hành Kiến nghị số: 99/KN-VKS ngày 23 tháng 5 năm 2019 yêu cầu khắc phục vi phạm pháp luật trong hoạt động khởi tố, điều tra. Cụ thể: Qua kiểm sát việc khởi tố, điều tra các vụ án hình sự, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ nhận thấy trong quá trình khởi tố, điều tra, Cơ quan CSĐT Công an thị xã Phú Mỹ đã có vi phạm như sau: Một số vụ án trong giai đoạn điều tra, Điều tra viên và Cán bộ điều tra thu thập chứng cứ, như: tiến hành hỏi cung bị can; tiến hành lấy lời khai của người bị hại, người làm chứng; người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan… và trong quá trình thu thập các chứng cứ, tài liệu khác khi không có sự tham gia trực tiếp của Kiểm sát viên. Tuy nhiên, Cơ quan CSĐT Công an thị xã Phú Mỹ đã không kịp thời gửi các văn bản, tài liệu này cho Viện kiểm sát để thực hiện việc kiểm sát lập hồ sơ vụ án theo quy định của Bộ luật tố tụng hình sự như: Vụ Trần Văn Thọ cùng đồng phạm và vụ Nguyễn Thị Tư về tội “Trộm cắp tài sản” theo Điều 173 Bộ luật hình sự; vụ Lê Thị Sử về tội “Cố ý gây thương tích” theo Điều 134 Bộ luật hình sự… Do đó, đã vi phạm khoản 5 Điều 88 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015. Những vi phạm trên của Cơ quan CSĐT Công an thị xã Phú Mỹ làm ảnh hưởng đến hiệu quả, chất lượng điều tra một số vụ án. Để bảo đảm việc khởi tố, điều tra được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ kiến nghị yêu cầu Cơ quan CSĐT Công an thị xã Phú Mỹ thực hiện nội dung sau đây: Thực hiện các biện pháp sau đây để khắc phục kịp thời những vi phạm nêu trên, trong quá trình lập biên bản về hoạt động điều tra, thu thập, nhận được tài liệu liên quan đến vụ án mà Kiểm sát viên không trực tiếp kiểm sát, thì Cơ quan CSĐT Công an thị xã Phú Mỹ phải chuyển các biên bản, tài liệu này cho Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ để thực hiện việc kiểm sát theo đúng quy định tại khoản 5 Điều 88 Bộ tố tụng hình sự năm 2015. Cơ quan điều tra có trách nhiệm trả lời bằng văn bản cho Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ về kết quả thực hiện Kiến nghị này trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được Kiến nghị.
Đối với lĩnh vực Dân sự, Hôn nhân gia đình, Lao động, Kinh doanh thương mại và Hành chính, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ đã ban hành Kiến nghị số: 79/KN-VKS ngày 23 tháng 5 năm 2019 yêu cầu khắc phục vi phạm pháp luật đối với Tòa án nhân dân thị xã Phú Mỹ. Theo đó: Qua hoạt động kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thụ lý, giải quyết các Vụ, Việc Dân sự, Hôn nhân gia đình, Lao động, Kinh doanh thương mại và Hành chính của Toà án nhân dân thị xã Phú Mỹ từ ngày 01.12.2018 đến ngày 22.5.2019, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ nhận thấy: Trong thời gian qua, Tòa án nhân dân thị xã Phú Mỹ đã có nhiều cố gắng trong việc thực hiện các quy định của Bộ luật tố tụng dân sự và Pháp lệnh số 09/2014 ngày 20.01.2014 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội nhằm đảm bảo việc giải quyết các vụ, việc Dân sự, Hôn nhân gia đình, Lao động, Kinh doanh thương mại và Hành chính được đúng pháp luật. Việc gửi các văn bản pháp lý như: Thông báo thụ lý, Quyết định sơ thẩm, Bản án hoặc chuyển Hồ sơ vụ án, vụ việc để Viện kiểm sát nghiên cứu trước khi tham gia phiên tòa, phiên họp đa số đã được thực hiện đúng quy định tại Bộ luật tố tụng dân sự, Pháp lệnh số 09/2014 ngày 20.01.2014 và các Thông tư liên tịch số 02/2016 và 03/2016/TTLT ngày 31.8.2016 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Tòa án nhân dân tối cao; các Bản án, Quyết định sơ thẩm đã được ban hành đúng pháp luật... Tuy nhiên, vẫn còn một số trường hợp chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật và hướng dẫn của Liên ngành trung ương, cụ thể như sau: 1. Chậm gửi các Thông báo thụ lý, vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 196 BLTTDS. Các thông báo thụ lý vụ, việc gửi chậm như: Về vụ, việc Hôn nhân gia đình: Thông báo thụ lý số 155/2019 ngày 09.4.2019 được gửi đến Viện kiểm sát vào ngày 02.5.2019. Về vụ, việc Dân sự: Thông báo thụ lý số 18/2019 ngày 26.3.2019, Viện kiểm sát nhận ngày 08.4.2019. Khoản 1 Điều 196 BLTTDS quy định: “Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày thụ lý vụ án, Thẩm phán phải thông báo bằng văn bản cho nguyên đơn, bị đơn, cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến việc giải quyết vụ án, cho Viện kiểm sát cùng cấp về việc Tòa án đã thụ lý vụ án”. Thông báo về việc thụ lý hồ sơ đề nghị xem xét, quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính: có nhiều vụ việc Thẩm phán chưa gửi đúng thời hạn được quy định trong Pháp lệnh số 09/2014 của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.Khoản 1 Điều 11 Pháp lệnh số 09/2014/UBTVQH13 ngày 20.01.2014 của Uỷ ban thường vụ quốc hội quy định: “Trong thời hạn 02 ngày làm việc, kể từ ngày thụ lý, Tòa án phải thông báo việc thụ lý bằng văn bản cho cơ quan đề nghị, người bị đề nghị hoặc người đại diện hợp pháp của họ, cha mẹ hoặc người giám hộ của người bị đề nghị là người chưa thành niên và Viện kiểm sát cùng cấp”. 2. Chậm gửi các Bản án, Quyết định sơ thẩm: Vẫn có tình trạng chậm gửi Bản án cho Viện kiểm sát, điển hình: Bản án sơ thẩm về Kinh doanh thương mại số 37/2018 ngày 28.12.2018, Viện kiểm sát nhận ngày 25.01.2019, chậm 17 ngày. Khoản 2 Điều 269 Bộ luật tố tụng dân sự quy định: “Trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày tuyên án, Tòa án phải giao hoặc gửi bản án cho các đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và Viện kiểm sát cùng cấp.” Các quyết định chậm gửi cho Viện kiểm sát: vẫn còn nhiều Quyết định đình chỉ và quyết định công nhận sự thoả thuận của các Đương sự được gửi đến Viện kiểm sát chậm hơn thời hạn được quy định trong Bộ luật tố tụng dân sự, điển hình: Quyết định đình chỉ vụ án Hôn nhân gia đình số 03/2019 ngày 07.01.2019, Viện kiểm sát nhận ngày 22.01.2019, chậm 09 ngày. Khoản 3 Điều 217 Bộ luật tố tụng dân sự quy định: “Trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định đình chỉ giải quyết vụ án dân sự, Toà án phải gửi quyết định đó cho đương sự, cơ quan, tổ chức, cá nhân khởi kiện và Viện kiểm sát cùng cấp”. 3. Chưa viện dẫn đầy đủ căn cứ pháp luật khi ban hành quyết định giải quyết việc Hôn nhân gia đình: Tại Quyết định công nhận thuận tình ly hôn và sự thoả thuận của đương sự số 53/2019 ngày 06.4.2019 (việc HNGĐ thụ lý số 107/2019 ngày 20/03/2019) của Toà án nhân dân thị xã Phú Mỹ, Thẩm phán đã không viện dẫn căn cứ pháp luật là Điều 58 hoặc các Điều 81, 82, 83 và 84 Luật Hôn nhân gia đình để giải quyết thoả thuận về nuôi con chung của các Đương sự. Về việc xử lý chưa đúng tiền tạm ứng lệ phí Toà án đã nộp trong trường hợp đình chỉ việc dân sự: Quyết định đình chỉ số 182/2018/QĐST-VHN ngày 25.10.2018 của Tòa án nhân dân thị xã Phú Mỹ nhận định: xét thấy người yêu cầu là bà Mai Thị Tuấn Oanh và ông Nguyễn Văn Thiện có đơn xin rút yêu cầu công nhận thuận tình ly hôn nên đình chỉ theo quy định tại điểm c khoản 2 Điều 366 BLTTDS. Tại Mục 2 của phần Quyết định có nêu hậu quả của việc đình chỉ giải quyết việc hôn nhân và gia đình: hoàn trả cho ông Nguyễn Văn Thiện và bà Mai Thị Tuấn Oanh 300.000 đồng tiền tạm ứng lệ phí đã nộp theo biên lai thu số 0005392 ngày 10.10.2018 của Chi cục Thi hành án dân sự thị xã Phú Mỹ. Việc Thẩm phán quyết định hoàn trả tiền tạm ứng lệ phí trong trường hợp người yêu cầu rút đơn là không chính xác, bởi: Căn cứ quy định của Điều 150 BLTTDS và khoản 5 Điều 18 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30.12.2016 thì trong trường hợp này, tiền tạm ứng lệ phí Toà án đã nộp được sung vào công quỹ Nhà nước. Khoản 5 Điều 18 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH14 ngày 30.12.2016 quy định: “Trường hợp Tòa án ra quyết định đình chỉ việc xét đơn yêu cầu theo quy định tại điểm c Khoản 2 Điều 366, … của Bộ luật tố tụng dân sự thì tiền tạm ứng lệ phí Tòa án đã nộp được sung vào công quỹ nhà nước”.4. Chậm chuyển hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát: Chiều ngày 21.05.2019, Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ nhận 02 hồ sơ vụ án Hôn nhân gia đình theo các số thụ lý 497/2019 ngày 11.12.2018 và 526/2019 ngày 19.12.2018 do Toà án nhân dân thị xã Phú Mỹ chuyển sang để Viện kiểm sát nghiên cứu, tham gia phiên toà sơ thẩm được lên lịch xét xử vào lúc 14h ngày 22.5.2019. Việc chậm chuyển hồ sơ vụ án nêu trên đã vi phạm nghiêm trọng quy định tại khoản 2 Điều 220 Bộ luật tố tụng dân sự: “Quyết định đưa vụ án ra xét xử phải được gửi cho đương sự và Viện kiểm sát cùng cấp trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày ra quyết định. Trường hợp Viện kiểm sát tham gia phiên Toà theo quy định tại khoản 2 Điều 21 của Bộ luật này thì Toà án phải gửi hồ sơ vụ án cùng quyết định đưa vụ án ra xét xử cho Viện kiểm sát cùng cấp; trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày được hồ sơ, Viện kiểm sát phải nghiên cứu và trả lại hồ sơ cho Toà án”. 5. Theo sổ thống kê nghiệp vụ của Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ thì hiện nay có 17 vụ, việc Hôn nhân gia đình; 30 vụ, việc Dân sự; 15 vụ, việc Kinh doanh thương mại đã thụ lý từ tháng 11 năm 2018 trở về trước nhưng vẫn chưa được giải quyết xong, ngoài ra còn một số vụ, việc đang tạm đình chỉ; số vụ nêu trên Viện kiểm sát chưa nhận được quyết định sơ thẩm nào nên đề nghị Đồng chí Chánh án có biện pháp nhằm đôn đốc các Thẩm phán nhanh chóng giải quyết các vụ, việc đó để đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của các Đương sự.
Những vi phạm nêu trên của Thẩm phán đã gây khó khăn cho công tác báo cáo, thống kê nghiệp vụ của Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ; khó khăn trong hoạt động nghiệp vụ của Kiểm sát viên nên có thể dẫn đến những sai sót không đáng có. Việc chậm giải quyết các vụ án đã thụ lý từ những năm trước không những có khả năng vi phạm quy định của Bộ luật tố tụng dân sự về thời hạn giải quyết mà còn gây tâm lý lo lắng cho các Đương sự và những người có liên quan đến các vụ, việc đó. Để đảm bảo cho việc chấp hành pháp luật được nghiêm chỉnh và thống nhất, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ đã kiến nghị yêu cầu đồng chí Chánh án Tòa án nhân dân thị xã Phú Mỹ có biện pháp chỉ đạo, kiểm tra để khắc phục, chấm dứt những vi phạm nêu trên và trả lời cho Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ biết về kết quả thực hiện kiến nghị này theo quy định của pháp luật./.
Viện kiểm sát nhân dân thị xã Phú Mỹ
