Ngày 28/8/2012 bà Trần Thị Thủy có ký kết hợp đồng bằng giấy tờ viết tay, không có công chứng hoặc chứng thực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền chuyển nhượng quyền sử dụng đất diện tích 500 m2 đất nông nghiệp, trên đất có một căn nhà cho bà Cao Ngọc Thùy với giá 115.000.000 đồng. Đất của bà Thủy chuyển nhượng đã được UBND huyện Côn Đảo cấp GCNQSD đất vào ngày 19/6/2008. Bà Thùy đã thanh toán cho bà Thủy 50.000.000 đồng ngay sau khi ký hợp đồng và cùng ngày 28/8/2012 gia đình bà Thùy đã nhận nhà đất và chuyển về sinh sống. Quá trình sử dụng, vợ chồng bà Thùy đã sửa chữa lại nhà và xây dựng, mở rộng thêm căn nhà trên đất; đồng thời tính đến ngày 27/8/2015 thì tổng số tiền bà Thùy đã trả cho bà Thủy là 99.000.000 đồng, còn 16.000.000 đồng hai bên cam kết khi nào hoàn tất thủ tục sang tên chủ quyền đất cho bà Thùy sẽ thanh toán nốt. Do bà Thùy yêu cầu nhiều lần mà bà Thủy không thực hiện việc sang tên giấy tờ đất nên đã khởi kiện ra Tòa yêu cầu công nhận hợp đồng, sang tên cho bà theo thỏa thuận.
Bản án sơ thẩm của TAND huyện Côn Đảo tuyên xử: Tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất giữa bà Thùy và bà Thủy giao kết ngày 28/8/2012 bị vô hiệu một phần. Công nhận QSD đất và tài sản gắn liền trên đất đối có diện tích 135,8 m2 đất đã được UBND huyện Côn Đảo cấp GCNQSD đất cho hộ bà Trần Thị Thủy cho bà Cao Ngọc Thùy và ông Võ Minh Tuấn.
Trong quá trình kiểm sát giải quyết vụ án nhận thấy tòa án cấp sơ thẩm đã vận dụng sai hướng dẫn tại Nghị Quyết 02/2004 /NQ-HĐTP ngày 10/8/2004 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Tại thời điểm chuyển nhượng thì đất đã được UBND huyện Côn Đảo cấp GCNQSD đất cho hộ bà Trần Thị Thủy vào ngày 19/6/2008; diện tích đất chuyển nhượng 500 m2 đủ điều kiện để tách sổ và hiện nay theo trả lời của UBND huyện Côn Đảo thì diện tích đất chuyển nhượng thuộc quy hoạch làm đất ở. Do đó, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa bà Thùy và bà Thủy chỉ vi phạm điều kiện về hình thức của hợp đồng. Tuy nhiên, theo quy định tại tiểu mục b.2 mục b khoản 2.3 Nghị quyết số 02/2004 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao thì trường hợp này không coi là hợp đồng vô hiệu nên có căn cứ để công nhận toàn bộ diện tích đất đã chuyển nhượng. Việc Tòa án cấp sơ thẩm vận dụng tiểu mục b.3 mục b khoản 2.3 Nghị quyết 02 đối với diện tích đất đã làm nhà kiên cố, trồng cây lâu năm là đối với trường hợp đất chuyển nhượng chưa được cấp GCNQSD đất, hợp đồng chuyển nhượng không được công chứng, chứng thực của cơ quan nhà nước có thẩm quyền để tuyên một phần hợp đồng bị vô hiệu là chưa chính xác, lẽ ra cấp sơ thẩm phải công nhận toàn bộ hợp đồng này cho nguyên đơn mới đúng theo hướng dẫn tại tiểu mục b.2 mục b khoản 2.3 Nghị quyết số 02/2004 của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Đây cũng là vấn đề các Kiểm sát viên, Thẩm phán phải lưu ý rút kinh nghiệm khi áp dụng Nghị quyết 02/2004 giải quyết vụ án tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng QSD đất có vi phạm về hình thức.
Tác giả
Trần Thị Kiều Oanh - P9
