Qua công tác kiểm sát việc giải quyết các vụ án hành chính, trong tháng 10/2014 Phòng 12- Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã thông báo cho các Viện Kiểm sát nhân dân huyện, thành phố để rút kinh nghiệm về vụ án hành chính, giữa người khởi kiện là ông Bùi Quốc Chiến, sinh năm 1938, trú tại số 36, đường Nguyễn Trung Trực, Phường 9, thành phố Vũng Tàu và người bị kiện là UBND thành phố Bà Rịa.
1. Nội dung vụ án:
Năm 2003, ông Bùi Quốc Chiến nhận chuyển nhượng bằng giấy tay diện tích 12.500m2 đất tại xã Hòa Long của các đồng thừa kế ông Trương Văn Thừa, với giá 150.000.000 đồng theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cấp năm 1992; ngoài ra hai bên còn thỏa thuận nếu sau này đo lại mà diện tích lớn hơn diện tích đất thực tế chuyển nhượng thì bán tiếp với giá 10.000 đồng/m2. Năm 2006, hai bên chính thức lập hợp đồng chuyển nhượng diện tích đất nêu trên theo quy định của pháp luật. Năm 2007, ông Chiến đề nghị Văn phòng Đăng ký Quyền sử dụng đất thị xã Bà Rịa đo lại thì diện tích đất được xác định là 18.627,7m2, trong đó có thêm thửa số 533, diện tích 284,4m2 và thửa số 534, diện tích 277,4m2, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long. Ngày 04/7/2008, ông Chiến gửi đơn xin cấp giấy diện tích đất thửa 533 và thửa số 534, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long. Ngày 22/4/2009, UBND thị xã Bà Rịa ban hành Công văn số: 713/UBND-VP, trả lời cho ông Chiến biết theo báo cáo của UBND xã Hòa Long thì diện tích đất thuộc thửa số 533, 534, tờ bản đồ số 28, là đất công ích do UBND xã Hòa Long quản lý, tuy nhiên ông Chiến không đồng ý và có đơn khiếu nại. Ngày 24/5/2010, Chủ tịch UBND thị xã Bà Rịa ban hành Quyết định số: 1238/QĐ-UBND, giải quyết bác đơn khiếu nại của ông Chiến.
Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại, ông Chiến khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa giải quyết tuyên hủy nội dung Công văn số: 713/UBND-VP ngày 22/4/2009 của UBND thị xã Bà Rịa, về trả lời thửa đất 533, 534, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long là đất công ích và yêu cầu UBND thị xã Bà Rịa ( thành phố Bà Rịa) cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất 02 thửa đất trên cho ông.
2. Qúa trình giải quyết vụ án:
Tại Bản án hành chính sơ thẩm số: 03/2014/HCST ngày 24/7/2014 của Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa đã quyết định: Chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Bùi Quốc Chiến về: Hủy nội dung trả lời hai thửa đất số 533/284,4m2 và thửa số 534/377,4m2, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long là đất công ích tại Công văn số: 713/UBND-VP ngày 22/4/2009 của UBND thị xã Bà Rịa (nay là thành phố Bà Rịa); Buộc UBND thành phố Bà Rịa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Chiến đối với hai thửa đất này.
Ngày 07/8/2014, UBND thành phố Bà Rịa kháng cáo đối với Bản án nêu trên của Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa. Vụ án đã được thụ lý, giải quyết theo thủ tục phúc thẩm.
Tại phiên tòa phúc thẩm, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa–Vũng Tàu đã đề nghị Hội đồng xét xử Tòa án cấp phúc thẩm hủy một phần Bản án hành chính sơ thẩm số: 03/2014/HCST ngày 24/7/2014 của Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa và đình chỉ giải quyết vụ án đối với yêu cầu khởi kiện của ông Bùi Quốc Chiến về hủy nội dung Công văn số: 713/UBND-VP ngày 22/4/2009 của UBND thị xã Bà Rịa, trả lời hai thửa đất số 533, 534, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long là đất công ích; buộc UBND thành phố Bà Rịa cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với diện tich đất này. Đề nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã được Hội đồng xét xử Tòa án cấp phúc thẩm chấp nhận.
3. Những vấn đề cần rút kinh nghiệm:
Theo khoản 1, Điều 1, Nghị quyết số: 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao quy định: Quyết định hành chính thuộc đối tượng khởi kiện là văn bản được thể hiện dưới hình thức quyết định hoặc dưới hình thức khác như thông báo, kết luận, công văn do cơ quan hành chính nhà nước, cơ quan, tổ chức khác hoặc người có thẩm quyền trong các cơ quan, tổ chức đó ban hành có chứa đựng nội dung của quyết định hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính mà người khởi kiện cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm.
Căn cứ quy định nêu trên thì những công văn có chứa đựng nội dung của quyết định hành chính mới thuộc đối tượng khởi kiện vụ án hành chính. Công văn số: 713/UBND-VP ngày 22/4/2009 của UBND thị xã Bà Rịa không chứa đựng nội dung quyết định hành chính được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể, mà chỉ trả lời theo báo cáo của UBND xã Hòa Long thửa số 533, 534, tờ bản đồ số 28 là đất công; UBND thị xã Bà Rịa chưa quyết định cấp hay không cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Chiến nên chưa ảnh hưởng đến quyền lợi của ông Chiến. Do đó, nội dung trả lời nêu trên tại Công văn số: 713/UBND-VP của UBND thị xã Bà Rịa không phải là đối tượng khởi kiện theo quy định tại Điều 28, Luật Tố tụng hành chính và khoản 1, Điều 2, Nghị quyết 02/2011/NQ-HDĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao. Tòa án cấp sơ thẩm đã thụ lý, giải quyết đối với yêu cầu khởi kiện của ông Chiến là không đúng quy định của pháp luật. Trong trường hợp này, nếu đã thụ lý thì Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa phải căn cứ vào điểm e, khoản 1, Điều 109 và điểm đ, khoản 1, Điều 120, Luật Tố tụng hành chính để đình chỉ giải quyết mới phù hợp với quy định pháp luật.
Mặt khác, khi xem xét thẩm định tại chỗ thì thửa số 533, 534, tờ bản đồ số 28, xã Hòa Long do ông Phạm Ngọc Hải sử dụng trồng hoa màu và cây lâu năm; ông Chiến tranh chấp quyền sử dụng hai thửa đất này với ông Hải và được Tòa án nhân dân thị xã Bà Rịa (nay là thành phố Bà Rịa) thụ lý giải quyết bằng một vụ án khác ngày 19/11/2010, nhưng chưa giải quyết xong. Do đó, việc Tòa án nhân dân thành phố Bà Rịa nhận định diện tích đất do ông Chiến sử dụng ổn định, không có tranh chấp và buộc UBND thành phố Bà Rịa phải cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho ông Chiến là không đúng quy định./.
Vũ Duyên Trường –Phòng 12
