Theo quy định tại Điều 202 BLHS năm 1999 và Điều 260 của BLHS số 100/2015/QH13 thì người tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 31% trở lên thì cấu thành tội phạm. Tuy nhiên, căn cứ quy định của Luật số 12/2017/QH14 ban hành ngày 20.6.2017 về sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13 thì dấu hiệu định tội của “Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” đã có sự thay đổi. Theo khoản 72 Điều 1 Luật số 12/2017/QH14; thì chỉ khi nào người tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên thì cấu thành tội phạm.
Quy định này có thể sẽ gây ra những khó khăn khi áp dụng pháp luật bởi nếu trong thực tế xảy ra trường hợp ông Nguyễn Văn A điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ tham gia giao thông đường bộ nhưng vi phạm quy định về giới hạn tốc độ, vi phạm quy định về sử dụng làn đường … gây ra 01 vụ tai nạn giao thông với phương tiện tham gia giao thông đường bộ khác. Hậu quả: làm cho 01 người bị thương tích dẫn đến bị tổn thương cơ thể 51%. Ông A có đầy đủ năng lực pháp luật. Vậy chúng ta xử lý hành vi của Nguyễn Văn A đó như thế nào? Hiện nay đang có nhiều quan điểm khác nhau, nhưng tựu chung lại có hai quan điểm như sau:
- Quan điểm thứ nhất: Không có căn cứ truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn A vì theo quy định mới, hành vi vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ phải gây thiệt hại cho sức khoẻ của người khác với tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% trở lên mới bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo khoản 1 Điều 260 BLHS 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.
- Quan điểm thứ hai: sẽ không áp dụng Điều 260 BLHS năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 để xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với Nguyễn Văn A; mà xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự đối với ông A về “Tội vô ý gây thương tích” theo quy định tại khoản 1 Điều 138 BLHS năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 bởi các lý do sau đây:
+ Hành vi điều khiển phương tiện giao thông cơ giới đường bộ nhưng vi phạm quy định của Luật giao thông đường bộ về giới hạn tốc độ, về sử dụng làn đường gây tai nạn qua đó gây thương tích cho nạn nhân dẫn đến nạn nhân bị tổn thương cơ thể 51% vẫn bị coi là hành vi vô ý gây thương tích: ông A không cố ý gây thương tích cho nạn nhân mà ông A chỉ vì vi phạm quy định về an toàn giao thông mà gây thương tích cho nạn nhân. Khi vi phạm, ông A không thấy trước hậu quả có thể xảy ra, mặc dù phải thấy trước và có thể thấy trước hoặc tuy thấy rằng hành vi của mình có thể gây hậu quả nhưng ông A cho rằng hậu quả sẽ không xảy ra hoặc có thể ngăn chặn được. Như vậy, mặt chủ quan của tội phạm được quy định tại Điều 260 BLHS cũng giống như mặt chủ quan của tội phạm được quy định tại Điều 138 BLHS bởi đều được thực hiện do lỗi vô ý (có thể là vô ý cẩu thả hoặc vô ý quá tin).
+ Về mặt khách quan của hai tội phạm này cũng có nét tương đồng với nhau đó là Chủ thể thực hiện hành vi tác động lên một vật thể khác, vật thể đó tác động vào cơ thể nạn nhân gây thương tích. Giữa hành vi của chủ thể với thương tích của nạn nhân có mối quan hệ nhân quả với nhau. Thương tích của nạn nhân trong vụ việc này có mối quan hệ nhân quả với hành vi điều khiển phương tiện cơ giới đường bộ nhưng vi phạm quy định về an toàn giao thông của ông Nguyễn Văn A.
+ Quy định về cấu thành vật chất của tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 138 BLHS 2015 này chỉ cần tỷ lệ tổn thương cơ thể của nạn nhân từ 31% trở lên là đã đủ yếu tố cấu thành tội phạm.
Như vậy, hành vi của ông Nguyễn Văn A không cấu thành tội phạm được quy định tại Điều 260 BLHS 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017 nhưng có dấu hiệu thoả mãn các yếu tố cấu thành tội phạm được quy định tại Điều 138 BLHS năm 2015 được sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Nếu trường hợp này xảy ra, nạn nhân yêu cầu truy cứu trách nhiệm hình sự ông A theo quy định tại khoản 1 Điều 138 BLHS sửa đổi thì quan điểm giải quyết của Đồng nghiệp đối với vụ việc này như thế nào? Đồng nghiệp có nhận xét gì về việc cơ quan lập pháp nâng cao mức cấu thành vật chất khi sửa đổi quy định của Điều 260 BLHS năm 2015. Xin trân trọng cảm ơn !
Ma Quang Lâm - VKSND huyện Tân Thành
